صفحه کلاچ یکی از قطعات مهم و کاربردی در خودرو است که انتقال و قطع نیرو را بر عهده دارد. این قطعه در گیربکس خودرو جایگذاری شده و به همین منظور باید به سلامت آن توجه کامل شود در غیر این صورت جلوبندی ماشین به طور جدی آسیب دیده و دچار ضعف می شود.
یکی از اجزای مهم و کاربردی موجود در هر خودرو صفحه کلاچ است. این وسیله نقش مهمی در مکانیزم خودرو دارد و جزو قطعات تشکیل دهنده جلوبندی محسوب می‌شود. در واقع این قطعه انتقال نیرو را بر عهده داشته و قطع و وصل کردن آن را در دست دارد. کلاچ یک رابط مهم میان گشتاور موتور، دور و گیربکس خودرو است.
این وسیله پرکاربرد در گروه قطعات مصرفی خودرو قرار داشته و طول عمر مشخصی دارد. البته نحوه استفاده و کلاچ گیری نیز در افزایش و کاهش عمر آن تاثیر دارد. چنانچه عمل کلاچ گیری به درستی صورت نپذیرد این قطعه به سرعت فرسوده می‌شود.
صفحه کلاچ و اجزای تشکیل دهنده آن
در یک تعریف کلی صفحه کلاچ را می‌توان محور اتصال و قطع نیرو به حساب آورد. یعنی انتقال نیرو در خودرو به کلاچ مربوط بوده و در مجموع انتقال نیرو نقش مهم و اساسی دارد. کلاچ این امکان را فراهم می‌سازد تا در زمان مقرر نیرو کم یا زیاد شود و در پی این توانایی تمامی عملکردهای خودرو را تحت پوشش داده و مدیریت می‌کند. سیستم صفحه کلاچ از قطعات متعددی تشکیل شده و هر کدام وظیفه و جایگاه مختص به خود را دارد.
- بلبرینگ
- صفحه دنده
- دو شاخه
- شاخک
- دیسک کلاچ اجزای تشکیل دهنده این قطعه هستند.
رانندگان باید به سلامت این قطعه کاربردی توجه ویژه داشته باشند چرا که ساییدگی در این صفحه آسیب‌هایی را برای خودرو به دنبال داشته و بی‌توجهی به تعویض آن جلوبندی خودرو را دچار ضعف می‌کند.
معرفی انواع صفحه کلاچ
در صنعت خودروسازی ۴ نوع صفحه در بین قطعات خودرو وجود دارد که هر کدام عملکرد مختص به خود را دارند. این صفحات عبارتند از صفحه‌های هیدرولیکی، یک طرفه، بدون لغزش و اصطکاکی. صفحه‌های اصطکاکی نیز خود دارای ۵ نوع هستند صفحه‌های مخروطی، دیافراگمی، تک صفحه‌ای، نیمه گریز و گریز از مرکز انواع صفحات کلاچ اصطکاکی هستند.
وظایف صفحه کلاچ خودرو
دیسک و صفحه از اجزای اصلی گیربکس محسوب می‌شوند و وظایف معینی را بر عهده دارند که شاخص‌ترین آن انتقال نیرو است. این انتقال نیرو افزایش قدرت و شتاب خودرو را برعهده دارد. در خودروهایی که مجهز به دنده اتوماتیک هستند نکات بیان شده کاملا اتوماتیک‌وار صورت گرفته و راننده هیچ گونه دخالتی در پیشبرد آن‌ها ندارد اما در خودروهای دنده دستی شتاب و انتقال نیرو بر عهده راننده است.
چگونگی عملکرد صفحه کلاچ در خودرو
در واقع این قطعه نخستین اهرمی است که به واسطه آن انتقال قدرت و نیرو صورت می‌پذیرد. این نیرو بدون آنکه به قطعه دیگری وابسته باشد مستقیما و بدون واسطه به چرخ طیار انتقال می‌یابد در این هنگام چرخ طیار نیروی تولید شده را تمام و کمال به جعبه دنده خودرو منتقل می‌کند. (چرخ طیار که به آن فلایویل نیز گفته می‌شود دیسکی فلزی است که جرم بسیار بالایی دارد).
کلاچ وسیله یا اهرمی است که توسط طراحان دقیقا ما بین این دو قطعه قرار گرفته تا قطع و وصل نیرو را به درستی انجام دهد و به طور صحیح آن را کنترل نماید. کلاچ و قطعات مرتبط با آن از پیچیدگی خاصی برخوردار نبوده و جزو قطعه‌های شناخته شده خودرو هستند. از همین رو برای تمام دارندگان خودرو کاملا شناخته شده هستند.
عوامل ساییدگی و نشانه‌های معیوب بودن صفحه در خودرو
هرچه میزان تعویض دنده‌ها و استفاده از پدال کلاچ غیر اصولی و ناصحیح صورت بپذیرد طول عمر صفحه کلاچ کاهش یافته و ساییدگی به مرور ایجاد می‌شود. زمانی که صفحه ساییده شده و نیازمند تعویض باشد نشانه‌هایی را نمایان می‌سازد که راننده با مشاهده آن‌ها متوجه زمان تعویض می‌شود. از نشانه‌های زمان تعویض صفحه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوختن لنت صفحه کلاچ
- استشمام بویی شبیه به سوختگی در صفحه
- سر خوردن کلاچ
- سفت شدن کلاچ
- خراب شدن فنر خورشیدی
- نامنظمی در انگشتی‌ها
- معیوب شدن فنرهای ارتعاش گیر
- ضعف در میان فنرها
- صدای غیر استاندارد در کلاچ
- روغن زدگی در کلاچ و نبود خلاصی کامل در کلاچ
یک رانندگی کم شتاب و به طور کلی رعایت الگوریتم‌های معقولانه مهمترین نکات در حفظ سلامت این قطعه است. رانندگی صحیح و اصولی می‌تواند عمر صفحه را تا ۷۰ هزار کیلومتر حفظ کند.